Basic info Taxonomic history Classification Included Taxa
Morphology Ecology and taphonomy External Literature Search Age range and collections

Rhynchocephalia (rhynchocephalian)

Reptilia - Rhynchocephalia

Synonymy list
YearName and author
1867Rhynchocephalia Günther p. 462
1871Rhynchocephalia Cope p. 235
1875Rhynchocephalia Cope p. 15
1886Rhynchocephalia Günther p. 444
1890Rhynchocephalia Zittel p. 450
1892Rhynchocephalia Lortet p. 29
1898Rhynchocephalia Woodward p. 141
1902Rhynchocephalia Hay p. 459
1903Rhynchocephalia Osborn p. 276
1904Rhynchocephalia Osborn p. 112
1928Rhynchocephala Perrier p. 3118
1930Rhynchocephalia Hay p. 130
1934Rhynchocephalia Swinton p. 47
1937Rhynchocephalia Roxo p. 44
1946Rhynchocephalia Kuhn p. 62
1954Rhynchocephalia Haughton and Brink p. 4
1954Rhynchocephalia Huene p. 59
1964Rhynchocephalia Kuhn p. 312
1966Rhynchocephalia Kuhn p. 36
1966Rhynchocephalia Olson p. 301
1974Rhynchocephalia Haubold p. 35
1982Rhynchocephalia Gardiner p. 228
1996Rhynchocephalia Frank and Ramus
2003Rhynchocephalia Simon and Kellner p. 1
2005Rhynchocephalia Apesteguía
2013Rhynchocephalia Jones et al.
2020Rhynchocephalia Skinner et al.
2021Rhynchocephalia Sues and Schoch
2021Rhynchocephalia Villa et al.
2024Rhynchocephalia Agnolín et al. p. 2

Is something missing? Join the Paleobiology Database and enter the data

RankNameAuthor
kingdomAnimalia()
Bilateria
EubilateriaAx 1987
Deuterostomia
phylumChordataHaeckel 1874
subphylumVertebrata
superclassGnathostomata
Osteichthyes()
subclassSarcopterygii()
subclassDipnotetrapodomorpha(Nelson 2006)
subclassTetrapodomorpha()
Tetrapoda
Reptiliomorpha
Anthracosauria
subclassAmphibiosauriaKuhn 1967
RankNameAuthor
Cotylosauria()
Amniota
Sauropsida
classReptilia
subclassEureptilia()
Romeriida
Diapsida()
Eosuchia()
Neodiapsida
SauriaGauthier 1984
Lepidosauromorpha(Benton 1983)
superorderLepidosauria()
orderRhynchocephalia
orderRhynchocephalia

If no rank is listed, the taxon is considered an unranked clade in modern classifications. Ranks may be repeated or presented in the wrong order because authors working on different parts of the classification may disagree about how to rank taxa.

Or. Rhynchocephalia Günther 1867 [rhynchocephalian]
show all | hide all
Subor. †Clarazisauria Hoffstetter 1955
+
Invalid names: Claraziidae Peyer 1936 [empty]
G. †Colobops Pritchard et al. 2018
+
Colobops noviportensis Pritchard et al. 2018
G. †Eifelosaurus Jaekel 1904
+
Eifelosaurus triadicus Jaekel 1904
Fm. †Gephyrosauridae Evans 1980
+
G. †Deltadectes Whiteside et al. 2017
+
Deltadectes elvetica Whiteside et al. 2017
G. †Gephyrosaurus Evans 1980
+
Gephyrosaurus evansae Whiteside and Duffin 2017
G. †Hamatopus Lilienstern 1939
Fm. Sphenodontidae Cope 1871
+
G. †Ankylosphenodon Reynoso 2000
+
Subfm. †Brachyrhinodontinae Huene 1948
+
Invalid names: Palacrodontinae Haughton 1924 [synonym]
G. †Cynosphenodon Reynoso 1996
+
G. †Derasmosaurus Barbera and Macuglia 1988
+
Derasmosaurus pietrarojae Barbera and Macuglia 1988
G. †Elachistosuchus Janensch 1949
+
Elachistosuchus huenei Janensch 1949
G. †Glevosaurus Swinton 1939
G. †Leptosaurus Fitzinger 1837
+
Leptosaurus neptunius Goldfuss 1831
Leptosaurus pulchellus Zittel 1887
G. †Oenosaurus Rauhut et al. 2012
+
Oenosaurus muehlheimensis Rauhut et al. 2012
Unr. †Opisthodontia Apesteguía and Novas 2003
+
G. †Alamitosphenos Agnolín et al. 2023
+
Alamitosphenos mineri Agnolín et al. 2023
Subfm. †Eilenodontinae Rasmussen and Callison 1981
+
G. †Eilenodon Rasmussen and Callison 1981
+
Eilenodon robustus Rasmussen and Callison 1981
G. †Kaikaifilusaurus Simon and Kellner 2003
+
Kaikaifilusaurus calvoi Simon and Kellner 2003
+
Invalid names: Priosphenodon avelasi Apesteguía and Novas 2003 [synonym]
Kaikaifilusaurus minimus Apesteguia and Carballido 2014
G. †Patagosphenos Gentil et al. 2019
+
Patagosphenos wataku Gentil et al. 2019
G. †Toxolophosaurus Olson 1960
+
Toxolophosaurus cloudi Olson 1960
G. †Fraserosphenodon Herrera-Flores et al. 2018
+
G. †Kawasphenodon Apesteguía 2005
+
Kawasphenodon expectatus Apesteguía 2005
Kawasphenodon peligrensis Apesteguía et al. 2014
G. †Priosphenodon Apesteguía and Novas 2003
G. †Sphenotitan Martinez et al. 2013
+
Sphenotitan leyesi Martinez et al. 2013
G. †Trullidens Kligman et al. 2021
+
Trullidens purgatorii Kligman et al. 2021
G. †Paleollanosaurus Heckert 2004
+
Paleollanosaurus fraseri Heckert 2004
G. †Piocormus Wagner 1852
+
Piocormus laticeps Wagner 1852
G. †Scharschengia Huene 1940
+
G. †Sigmala Fraser 1986
+
Sigmala sigmala Fraser 1986
G. †Simila
G. Sphenodon Gray 1831
+
Sphenodon guentheri Gunther 1867 [Brother island tuatara]
Sphenodon punctata Gray 1842 [tuatara]
Subfm. Sphenodontinae Cope 1871
+
G. †Navajosphenodon Simões et al. 2022
+
Navajosphenodon sani Simões et al. 2022
G. †Notosphenos Agnolín et al. 2024
+
Notosphenos finisterre Agnolín et al. 2024
G. †Sphenofontis Villa et al. 2021
+
Sphenofontis velserae Villa et al. 2021
G. †Tika Apesteguía et al. 2021
+
Tika giacchinoi Apesteguía et al. 2021
G. †Sphenovipera Reynoso 2005
+
Sphenovipera jimmysjoyi Reynoso 2005
G. †Theretairus Simpson 1926
+
Theretairus antiquus Simpson 1926
G. †Zapatadon Reynoso and Clark 1998
+
Zapatadon ejidoensis Reynoso and Clark 1998
Invalid names: Hatteriidae Cope 1864 [synonym]
G. †Vadasaurus Bever and Norell 2017
+
Vadasaurus herzogi Bever and Norell 2017
Invalid names: Pachystropheidae Kuhn 1961 [empty], Sauranodontes Lortet 1892 [empty], Sphenodontiformes Hay 1930 [empty], Tholodontidae Kuhn [empty]
Diagnosis
ReferenceDiagnosis
H. F. Osborn 1903Maxillaries and premaxillaries with teeth (excepting Sauranodon). Vertebrae perforate or imperforate. Sacrals 2. Caudals with "splitting point." Hypocentra present or absent. Interclavicle T-shaped. Large puboischiadic (thyroid) foramina. Ilium narrow. Entepi- and ectepicondylar foramina variable. Proximal tarsalia incliding 3 elements (tibiale, intermedium, fibulare) partly coalesced. Distal tarsalia no texceeding 4.
Measurements
No measurements are available
Composition: phosphaticsubp
Environment: terrestrialsubc
Locomotion: actively mobilec
Created: 2017-04-17 15:16:03
Modified: 2017-04-17 15:16:03
Source: subc = subclass, c = class, subp = subphylum
References: Hendy et al. 2009, Carroll 1988

Age range

Maximum range based only on fossils: base of the Smithian to the top of the Holocene or 249.90000 to 0.00000 Ma
Minimum age of oldest fossil (stem group age): 248.1 Ma

Collections (121 total)


Time interval Ma Country or state Original ID and collection number
Early/Lower Triassic251.902 - 246.7United Kingdom (England) Hamatopus sp. (184048)
Induan - Olenekian251.902 - 246.7Russian Federation (Orenburg) Rhynchocephalia indet. (37040)
Smithian249.9 - 248.1Russian Federation (Orenburg) Rhynchocephalia indet. (196057)
Olenekian - Anisian249.9 - 241.464Germany (Thuringia) Hamatopus wildfeueri (182300)
Spathian248.1 - 246.7Russian Federation (Orenburg) Scharschengia sp. (196059)
Aegean - Bithynian246.7 - 244.24Germany (Rheinland-Pfalz) Eifelosaurus triadicus (134292)
Longobardian239.48 - 237.0Germany (Baden-Württemberg) Rhynchocephalia indet. (101875)
Carnian237.0 - 227.3United Kingdom (England) Clevosaurus latidens, Sigmala sigmala (13182) Sigmala sigmala (13174 13177 13183) Sigmala sp. (13175 13176 13178 13179 13180 13181)
Carnian237.0 - 227.3India (Madhya Pradesh) Sphenodontidae indet. (207798)
Carnian237.0 - 227.3USA (Texas) Sphenodontidae indet. (84271)
Carnian237.0 - 227.3United Kingdom (Wales) Rhynchocephalia taxon A (27012)
Tuvalian233.6 - 227.3Poland (Opole) Rhynchocephalia indet. (61449)
Norian227.3 - 205.7USA (Arizona) Reptilia indet. (84263) Sphenodontidae indet. (39160 48423 84017 92850 93418)
Norian227.3 - 205.7Argentina (San Juan) Sphenotitan leyesi (176414 182613 182614)
Norian227.3 - 205.7Switzerland (Aargau) Sphenodontidae indet. (22680)
Norian227.3 - 205.7USA (Texas) Clevosaurus latidens (13266) Paleollanosaurus fraseri (48424)
Norian227.3 - 205.7Switzerland (Schaffhausen) Deltadectes elvetica (194662)
Norian227.3 - 205.7USA (New Mexico) Sphenodontidae indet. (83739)
Norian227.3 - 205.7USA (North Carolina) Sphenodontia indet. (99541)
Norian227.3 - 205.7USA (Connecticut) Sphenodontia indet. (79375)
Rhaetian205.7 - 201.4Switzerland (Schaffhausen) Paleollanosaurus sp., Deltadectes elvetica (51235)
Rhaetian205.7 - 201.4France (Jura) Rhynchocephalia indet. (60566)
Rhaetian205.7 - 201.4Germany (Sachsen-Anhalt) Elachistosuchus huenei (22684)
Rhaetian205.7 - 201.4United Kingdom (England) Gephyrosaurus sp., Gephyrosaurus evansae (120898)
Liasicus201.4 - 199.5Belgium (Luxembourg) Sphenodontidae indet. (40087)
Early/Lower Hettangian - Sinemurian201.4 - 192.9United Kingdom (Wales) Lepidosauria indet. (46140)
Hettangian - Sinemurian201.4 - 192.9Zimbabwe (Mashonaland North) Sphenodontidae indet. (50823)
Hettangian - Sinemurian201.4 - 192.9United Kingdom (Wales) Gephyrosaurus sp. (46137) Lepidosauria indet. (45919 46118 46146 46150)
Hettangian - Sinemurian201.4 - 192.9Zimbabwe (Matabeleland North) Sphenodontidae indet. (22663)
Sinemurian - Pliensbachian199.5 - 184.2USA (Arizona) Navajosphenodon sani (27716) Rhynchocephalia indet. (91553)
Pliensbachian192.9 - 184.2Mexico (Tamaulipas) Cynosphenodon huizachalensis (28212) Rhynchocephalia indet. B (105237) Sphenovipera jimmysjoyi (136975)
Toarcian - Aalenian184.2 - 170.9India (Andhra Pradesh) Sphenodontidae indet. (39673)
Bathonian168.2 - 165.3Morocco (Figuig) Rhynchocephalia indet. (176120)
Late/Upper Oxfordian157.9 - 154.8France (Basse-Normandie) Sphenodontidae indet. (74916)
Kimmeridgian - Tithonian154.8 - 143.1USA (Utah) Rhynchocephalia indet. (47196) Sphenodontidae indet. (53035)
Kimmeridgian - Tithonian154.8 - 143.1USA (Colorado) Eilenodon sp. (48165) Rhynchocephalia indet. (11611 137733)
Kimmeridgian - Tithonian154.8 - 143.1USA (Wyoming) Theretairus antiquus (12816)
Late/Upper Kimmeridgian152.21 - 149.2Germany (Bayern) Leptosaurus pulchellus (59175 181424) Rhynchocephalia indet. 1, Rhynchocephalia indet. 2, Sphenodontidae indet. (187437) Vadasaurus herzogi (189818)
Late/Upper Kimmeridgian152.21 - 149.2France Leptosaurus pulchellus, Piocormus laticeps (24426)
Late/Upper Kimmeridgian - Early/Lower Tithonian152.21 - 145.06USA (Colorado) Eilenodon sp. (53021)
Early/Lower Tithonian149.2 - 145.06Germany (Bayern) Leptosaurus neptunius (181426) Leptosaurus pulchellus (181425) Oenosaurus muehlheimensis (135673)
Early/Lower Tithonian149.2 - 145.06France (Provence-Alpes-Côte d'Azur) Leptosaurus pulchellus, Piocormus laticeps (35262)
Middle Tithonian149.2 - 143.1USA (Utah) Sphenodontidae indet. (52110)
Tithonian149.2 - 143.1USA (Utah) Theretairus sp. (57913)
Tithonian149.2 - 143.1USA (Colorado) Eilenodon sp. (53040 177145) Sphenodontidae indet. (53041)
Tithonian - Valanginian149.2 - 132.6South Africa (Eastern Cape) Sphenodontidae indet. (88876)
Early/Lower Berriasian - Middle Berriasian143.1 - 139.1France (Poitou-Charentes) Sphenodontidae indet. (61930)
Middle Berriasian141.0 - 139.1United Kingdom (England) Rhynchocephalia indet. (52312 72142)
Valanginian137.05 - 132.6USA (Utah) Toxolophosaurus sp. (27017)
Aptian - Albian121.4 - 100.5USA (Montana) Toxolophosaurus cloudi (85072)
Late/Upper Aptian119.57 - 113.2Argentina (Chubut) Priosphenodon minimus (154711 154712)
Early/Lower Albian113.2 - 110.1Italy (Campania) Derasmosaurus pietrarojae (112631) Rhynchocephalia indet. (68888)
Early/Lower Albian113.2 - 110.1Italy (Benevento) Sphenodontidae indet. (155213)
Middle Albian - Late/Upper Albian110.1 - 100.5Mexico (Puebla) Ankylosphenodon pachyostosus (133991 136733 221160)
Early/Lower Cenomanian100.5 - 93.9Argentina (Neuquén) Kaikaifilusaurus calvoi (118103)
Early/Lower Cenomanian100.5 - 93.9Argentina (Río Negro) Priosphenodon avelasi (225915) Tika giacchinoi (206599 225913 225914)
Middle Cenomanian - Early/Lower Turonian100.5 - 89.8Argentina (Río Negro) Kaikaifilusaurus sp., Patagosphenos wataku (180530)
Late/Upper Campanian - Early/Lower Maastrichtian83.6 - 66.0Argentina (Río Negro) Sphenodontidae indet. (49557) Sphenodontidae indet., Kawasphenodon expectatus (45087)
Early/Lower Maastrichtian72.2 - 66.0Argentina (Santa Cruz) Notosphenos finisterre (234712) Rhynchocephalia indet. (230107)
Maastrichtian72.2 - 66.0Argentina (Río Negro) Sphenodontinae indet., Alamitosphenos mineri (232186)
Danian66.0 - 61.66Argentina (Chubut) Kawasphenodon peligrensis (95914)
Thanetian59.24 - 56.0Togo (Maritime) Rhynchocephalia indet. (167948)
Altonian18.7 - 15.9New Zealand (South Island) Sphenodon sp. (73690)
Altonian18.7 - 15.9New Zealand (Otago) Sphenodon sp. (175629)
Late/Upper Pleistocene0.129 - 0.0117New Zealand (South Island) Sphenodon sp. (87814)
Late/Upper Pleistocene0.129 - 0.0117New Zealand (North Otago) Sphenodon sp. (87789)
Holocene0.0117 - 0.0New Zealand (South Island) Sphenodon sp. (215380 215386 215388 215389 215392 215403 215416 215419 215421 215583 215615)